Ambalaj Tasarımı Nasıl Olmalı?

Pazarlamada ürün çeşitliliğini arttırmanın yollarından biri de ambalajlardır. Ambalajlar piyasalarda işletmelerin rekabet gücünü arttırmada önemli bir araçtır. Aslında ambalajın asıl görevi ürünü korumaktır fakat günümüzde ambalajlar önemli bir pazarlama aracı haline de gelmiştir. Artık bir ürün ya da marka öncelikle ambalajıyla gözler önüne serilmekte, ürün ile ilgili tüm bilgiler ambalaj vasıtası ile aktarılmakta ve ambalaja yüklenen anlamlar, tüm pazarlamayı ilgilendirmektedir.  

Ambalaj Nedir? Ambalajın Tanımı

Ambalaj; ürünleri dış etkilerden koruyan, onları bir arada tutarak; taşıma, depolama, dağıtım, tanıtım ve pazarlama işlemlerini kolaylaştıran, metal, kâğıt, karton, cam, plastik v.b. malzemelerden yapılmış dış örtü olarak tanımlanmaktadır. Aslında ambalaj, tüketiciyi satın alma eylemine hazırlamak için gerekli tüm güzellikleri üzerinde bulunduran bir giysidir(Pektaş, 1993: 24)

 

Ambalajın Tarihi – Türkiye’de Ambalajlamanın Gelişimi

  Ambalaj her ne kadar Dünya tarihi göz önüne alındığında yeni bir kavram gibi gelse de ambalajlamanın insanlık tarihi kadar eski bir tarihi vardır.

İlk insanın yemediği etleri ağaç yapraklarına sararak sakladığı, içmediği suyu hayvan derilerine doldurduğu tahmin edilmektedir (Özden, 1987: 116).  Bununla beraber insanoğlunun ilk kullandığı ambalajlar günümüzde yer altı şehirlerinde ve antik kentlerde bulunan vazolar ve çamurdan küplerdir. Devamında ise yapraklardan ve hayvan derisinden sepetler sonrasında tahta fıçı ve şişeler ve en sonunda metal ve plastikten imal edilen modern koruyucu ambalajlara geçildiği görülmektedir.

  Konuyu ülkemiz açısından ele alacak olursak Ambalaj Sanayi Sektör Araştırması’na göre; 1960’lı yıllarda Türkiye’deki ambalaj malzemeleri kağıt, karton, selofan, cam ve ahşaptan oluşmaktaydı. İhracatta ise tahta kutu ve sandıklar ile jüt çuvallar kullanılıyordu. Bunların dışındaki ambalajlar maliyeti artıran lüks malzemeler olarak görülüyordu. 1970’li yıllarla birlikte ambalaj sanayinin özellikle de ihracattaki önemi kavrandı ve yavaş yavaş da olsa modern ambalajlamaya geçildi. Buna binaen 1977 yılında Ambalaj Araştırma Merkezi’nin kurulması çalışmaları başlatıldı. Türkiye’de ambalaj sektörünün ilk gelişimi teneke kutu dalında oldu. Bu dönemde ilk kez yalnızca teneke ambalaj üreten işletmeler kurulmaya başlandı. 1980’li yılların başında ise ülkemizde ilk kez pet şişe üretilmeye başlandı. Yine aynı yıllarda; daha önce ithal edilen alüminyum kutu ülkemizde de üretilmeye başlandı.    

AMBALAJLAR VE TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI

Tüm pazarlarda, mal ve hizmetin ne kadar talep edildiğini belirleyebilmek için bu pazarlardaki güdülerin ne olduğunu ve şiddetini saptayabilmek gerekir. Diğer yandan, bir firmanın malını satışa hazırlarken ve satarken, sattığı mal ve hizmete karşı olumlu bir tutum oluşturması gerekir. Bir mal veya hizmetle alakalı olumlu bir tutum oluşturma yalnızca iyi mal veya hizmet sağlamakla olmaz. Reklam ve halkla ilişkiler gibi tutundurma çabaları da tartışılmaz bir öneme sahiptir. Bütün bunlar göstermektedir ki ambalaj bir malı koruma, kolayca ve rahatça ele alınabilir ve taşınabilir olma özellikleri yanında, tüketicide olumlu bir tutum yaratacak şekilde renk ve tasarıma sahip olmalı ve bu şekilde tüketicinin zevkine ve mamulün bünyesine uygun olmalıdır. Çünkü ambalaj ürünün ilk ve en önemli reklam alanıdır.  Modern İşletme kitabının yazarı Prof. Dr. İsmet Mucuk’a göre; eğer tüketicinin arzusu; iyiye erişmek ise üreticinin ambalaja önem vermesi gerekmektedir.

Gerçekte ambalaj; sağlamlığı, biçimi, büyüklüğü, ağırlığı, malzemesi, rengi ve grafiker tarafından yapılan grafik düzenlemeleriyle tüketiciyi etkileyecek ve kullanışlı olacak bir biçimde seçilmelidir (Gülensoy, 1995: 41).

Bu demek oluyor ki; eğer ki üretici pazar payını arttırmak istiyorsa, tüketicinin ihtiyaçlarını iyi bir şekilde anlamalı; kullanışlı olacak yeni ve rahat modellerin yanında modaya da hakim olmalıdır. Bunun için piyasa araştırmaları, işletmenin uzun yıllarda edindiği tecrübeleri, ülkenin içinde bulunduğu genel ekonomik durum göz önüne alınmalıdır. Örneğin işletmenin hitap ettiği pazarda ortalama geliri düşük, işçi kesimin nüfusa oranla yüksek olduğu bir ortam varsa; müşterinin ev dışı alanlara, fabrika ortamı gibi çalışma alanlarına aldıkları ürünü götürebilecek şekilde kolay taşınabilir, açılıp kapanabilir ve doyuruculuğu ön plana çıkartmış tasarımlara sahip ambalajları tercih etmek tüketici tarafından daha fazla kabul görecektir.  

Ambalaj Seçiminin Müşteriye Etkisine Dair Bir Anket Araştırması

Ericsson’da Stratejik Satın Alma Müdürü olarak çalışan Dr. Filiz Özen’in 100 kişilik bir deney grubu üstünde gerçekleştirdiği ‘’ TÜKETİCİ SATIN ALMA KARAR SÜRECİNDE AMBALAJIN YERİ VE ÖNEMİ’’ başlıklı anket sonuçlarını sizlerle paylaşacağız.

Deney Grubunun Özellikleri:

1. Katılıncıların %67’si kadın, %33’ü erkek.
2. Katılımcıların %81’i evli, %19’u bekar.
3. Katılımcıların %24’ü 26-31
   1. %23’ü 38-43
   2. %18’i 20-25
   3. %17’si 32-49 yaş aralığındadır.

4. Tüketicilerin %60’ı üniversite mezunu.
5. Katılımcıların %34’ ü alışverişlerini alışveriş merkezlerinden, %24’ ü ise süpermarketlerden yapmaktadır.

 

Anketin Dikkat Çeken Sonuçları:

 

1. Katılımcıların % 68’i alışveriş kararlarında ambalajın rengine dikkat ettiklerini ve ambalajın renginin satın alma kararlarını etkilediğini belirtmişlerdir.
2. Katılımcıların % 66’sı sadece ambalajı güzel olduğu için bir malı denemek isteyebileceklerini dile getirmişlerdir.
3. Katılımcıların %85’i şimdiye kadar ambalajın kendilerini yanıltmadığını ifade etmişlerdir.
4. Katılımcıların %82’si ambalajların içlerindeki ürünü yeterince tanıttığını ve % 85’i ambalajların içindeki ürün hakkında yeterince bilgi verdiğini düşünmektedirler.
5. %69’u daha ucuz alışveriş için ambalajsız ürünleri satın alabileceklerini ifade etmektedirler ki bu da özellikle sürekli tüketilen mallarda kullanılacak ambalajların maliyetlerinin düşük tutulması için aydınlatıcı bir bilgi olabilir.
6. Katılımcıların %87’si ambalajın sağlamlığının satın alma kararını etkilediğini ifade etmektedir.
7. Katılımcıların %90’ı ambalajın ürünün kullanımını kolaylaştırmasına dikkat ettiklerini ifade ederken
8. Katılımcıların tamamı ambalajı ilk kez kendileri açmak istediklerini belirtmişlerdir.
9. Katılımcıların %72’si ürünü kullandıktan sonra ambalajı tekrar kullanmak istediklerini ifade eden cevaplar vermişlerdir.
10. Ankete cevap veren katılımcılarının %65’i ambalajın ürünün reklamını yaptığını ve bundan etkilendiklerini,
11. %64’ü de tasarımının satın alma kararlarına etkide bulunduğunu ifade eden cevaplar vermiştir.
12. Katılımcıların %51’i ambalajların çevreyi kirletmemesine dikkat ettiğini ifade ederken,
13. Katılımcıların tamamı, eğer aradaki fiyat farkı fazla değilse geri dönüşümlü ambalaj kullanmayı tercih edeceklerini dile getiren cevaplar vermiş
14. Nihayetinde katılımcıların %95’i ambalajın satın alma kararlarında etkili olduğunu ifade etmişlerdir

 

Araştırma Işığında İşletmeniz İçin Önerilerimiz:

  İşletmeniz için uygun ambalaj tercihinde katılımcıların %69’luk bir kısımı ambalajların ürün fiyatını çok etkilemeyen ambalaj tercih ettiklerini belirtirken aynı zamanda ambalajın tasarımının güzel olması halinde ürünü denemek için alacaklarını belirtiyor. Bu da IML tasarımlı ambalaj seçiminin işletmeniz için uygun bir çözüm olduğunu gösteriyor. Zira IML ambalajı cazip kılan bir baskı yöntemi olduğu kadar uygun fiyatlı bir baskı yöntemidir. Daha fazla bilgi için ‘’IML Nedir?’’  başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Katılımcıların büyük çoğunluğu ambalajları ilk defa kendileri açmak istediklerini, geri dönüştürülebilir bir yapıda olmasını ve sağlam yapıda olmasını istediklerini belirtiyor. Bu da kilitli veya folyolanabilir kapak seçeneği sunan, geri dönüştürülebilir yapıda olan ve sağlam bir malzeme olan polipropilen (PP) ambalajın işletmeniz için uygun bir çözüm olduğunu ortaya koyuyor. Daha fazla bilgi için ‘’Polipropilen Nedir?’’ başlıklı  yazımızı okumanızı öneririz.

 

Sonuç Olarak

Günümüz küresel dünya yapısı ve tüketici bilincinin artışı sonucu ambalaja gösterilen itina ve önem, ürünü imal eden firmanın genel yapısı ve kalite bilincinin, üretim tekniğinin, tecrübesinin ve teknoloji ile halkın beğenilerini ne kadar önemsediğinin de bir göstergesi haline gelmiştir. Konuya bu doğrultudan baktığımızda bugün artık ambalaj ürüne, satışlara ve tüketiciye katkısı, firmayı temsil etmede ayna görevini görmesi gibi fonksiyonları ve maliyetleri bakımından geçmişe nazaran çok daha farklı bir noktadadır. Artık ambalaj ürün açılır açılmaz işlevini yitiren bir dış kılıf olarak boşa gidecek bir harcama kalemi olarak görülmemektedir. Divan Ambalaj olarak dikkat çeken tasarımlara sahip, müşteri portfolyonuza uygun ve ekonomik ambalaj çözümleriniz için yanınızdayız. Daha fazla bilgi ve destek için bize sağ altta bulunan Whatsapp butonundan ulaşabilirsiniz.   Sayglarımızla…